یکی از راه هایی که سیستم ایمنی بدن به مواد خارجی حمله می کند، ساخت تعداد زیادی آنتی بادی است. آنتی بادی پروتئینی است که به پروتئین خاصی به نام آنتی ژن می چسبد . آنتی بادی ها در سراسر بدن گردش می کنند تا زمانی که آنتی ژن را پیدا کنند و به آن بچسبند. پس از اتصال، می توانند سایر قسمت های سیستم ایمنی بدن را وادار به تخریب سلول های حاوی آنتی ژن کنند. محققان می‌توانند آنتی‌بادی‌هایی طراحی کنند که به‌طور خاص یک آنتی‌ژن خاص، مانند آنتی‌بادی موجود در سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهند. سپس می توانند کپی های زیادی از آن آنتی بادی در آزمایشگاه بسازند. آن‌ها به عنوان آنتی بادی مونوکلونال (mAbs یا Moabs) شناخته می شوند.
در این مقاله قصد داریم تا به صورت دقیق تر بدانیم آنتی بادی مونوکلونال چیست؟ عمکرد آن در بدن چگونه است و چه مزایایی به همراه دارد. با ما همراه باشید.

آنتی بادی مونوکلونال چیست؟

آنتی بادی های مونوکلونال (همچنین moAbs یا mAbs نامیده می شوند) پروتئین هایی هستند که در آزمایشگاه ها ساخته می شوند و مانند پروتئین هایی به نام آنتی بادی در بدن ما عمل می کنند. آنتی بادی ها بخشی از سیستم ایمنی بدن شما هستند . آنها به دنبال آنتی ژن ها (مواد خارجی) هستند و به آنها می چسبند تا آنها را از بین ببرند. آنتی بادی های مونوکلونال آزمایشگاهی به تحریک سیستم ایمنی بدن شما کمک می کنند.

کلمه “مونوکلونال” به این موضوع اشاره دارد که آنتی بادی های ایجاد شده در آزمایشگاه کلون هستند. آنها کپی دقیق از یک آنتی بادی هستند. آنتی بادی های مونوکلونال برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله برخی از انواع سرطان استفاده می شود. برای ساخت یک آنتی بادی مونوکلونال، محققان ابتدا باید آنتی ژن مناسب برای حمله را شناسایی کنند. یافتن آنتی ژن مناسب برای سلول های سرطانی همیشه آسان نیست و تاکنون ثابت شده است که mAbs در برابر برخی سرطان ها مفیدتر از سایرین هستند.

بیشتر بدانید : آنتی بادی چیست؟ نحوه عملکرد آن

ساختار آنتی بادی مونوکلونال

آنتی بادی‌های مونوکلونال (Monoclonal antibodies) ساختاری پروتئینی دارند که به منظور شناسایی و مبارزه با آنتیژن‌ها (Antigens) استفاده می‌شوند. ساختار کلی آنتی بادی مونوکلونال شامل یک زنجیره سنگین (Heavy chain) و یک زنجیره سبک (Light chain) است. هر دوی این زنجیره‌ها دارای مناطق فعالیت (Functional domains) هستند که برای پیوستن به آنتیژن استفاده می‌شوند.

در آزمایشگاه‌های تولید آنتی بادی مونوکلونال، ابتدا سلول‌های بالقوه تولیدکننده آنتی بادی شناسایی می‌شوند. سپس با استفاده از ذرات میکروبی، مانند باکتری یا ویروس، به عنوان آنتیژن مجهز می‌شوند و به سلول‌های بالقوه تولیدکننده آنتی بادی تزریق می‌شوند. در پاسخ به آنتیژن، سلول‌های بالقوه تولیدکننده آنتی بادی به یک سری واکنش‌های بیوشیمیایی تحریک می‌شوند و آنتی بادی مورد نظر تولید می‌شود.

بعد از خرید کیت آزمایشگاهی، و پس از جداسازی کلون‌های سلولی، آنتی بادی مونوکلونال در بیرون از سلول به‌روش‌های مختلفی مانند افزایش دهنده رشد سلولی و یا عبور از ستون‌های کروماتوگرافی جدا شده و کاربرد مورد نظر از آن استفاده می‌شود. در نهایت، آنتی بادی مونوکلونال هایک می‌شوند و ساختار و خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آنها قبل از استفاده تجاری آنالیز می‌شوند.

عملکرد آنتی بادی مونوکلونال

یک آنتی بادی مونوکلونال با شناسایی و یافتن پروتئین های خاص روی سلول ها کار می کند. برخی روی سلول های سرطانی کار می کنند، برخی دیگر پروتئین ها را روی سلول های سیستم ایمنی بدن هدف قرار می دهند. آنتی بادی مونوکلونال به روش های مختلف به عنوان یک ایمونوتراپی عمل می کنند. برخی از MAB ها بیش از یک روش کار می کنند. آنها می توانند:

• سیستم ایمنی را برای حمله و کشتن سلول های سرطانی تحریک کنند.
• برای کمک به سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلول های سرطانی روی سلول ها عمل کند.
• هر MAB یک پروتئین خاص را تشخیص می دهد. آنها بسته به پروتئین مورد نظرشان به روش های مختلفی کار می کنند.

محققان و پژوهشگران با بررسی های دقیق سیتوژنتیک و آنتی بادی ها توانسته اند عملکرد این نوع آنتی بادی را به درستی شناسایی کنند.

مزایای آنتی بادی مونوکلونال

آنتی بادی های مونوکلونال یکی از موفق ترین محصولات بیولوژیکی است که برای مصارف مختلف به کار می رود. مزایای استفاده از این مولکول ها به طور معمول به دلیل انتخاب پذیری، خصوصیت خاص و علاقمندی به اتصال قوی آن ها برمی گردد.

علاوه بر این، بیشتر آنتی بادی های مونوکلونال در حال حاضر به خوبی شناسایی شده اند و می توانند به راحتی در سیستم های بازتولیدی همچون سلول های تخمک سوری چینی (CHO) و سلول های کلیه زایمانی بشری (HEK) تولید شوند. تولید این مولکول ها در سیستم ها و رسانه های خوب تعریف شده از پایداری دسته به دسته و خالصی بالا برای بسیاری از مصارف ضروری است. برخی دیگر از مزیت های مهم این نوع آنتی بادی شاما موارد زیر است:

مزایای استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال برای تشخیص

با توجه به گزینش پذیری و اختصاصی بودن این مولکول ها، آنتی بادی های مونوکلونال را می توان برای تشخیص و تمایز بین آنتی ژن ها یا اپی توپ های مشابه، از جمله آنتی ژن های حاوی SNP (پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی) طراحی کرد. به همین دلیل، آنتی‌بادی‌های مونوکلونال مولکول‌هایی هستند که برای تشخیص افتراقی بیماری‌های پیچیده بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند.

در بسیاری از موارد، تشخیص های مبتنی بر آنتی بادی، تعیین شدت بیماری یا انواع بیماری را در مراحل اولیه توسعه تضمین می کند و به پزشکان کمک می کند تا با تطبیق بهترین گزینه های درمانی با بیماران خاص، بقای خود را بهبود بخشند.

آنتی بادی ها نیز بسیار پایدار هستند و بنابراین، با فرمت های مختلف آزمایش در دستگاه آزمایشگاهی سازگار هستند. امروزه این مولکول ها هم در تشخیص بالینی و هم در مطالعات نظارتی ضروری هستند. در این آزمایش‌ها، آنتی‌بادی‌ها عمدتاً به‌همراه برچسب‌های آنزیمی (رنگ‌سنجی) یا فلورسنت برای تکنیک‌هایی مانند ELISA (آزمایش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم) یا فلوسیتومتری استفاده می‌شوند.

بیشتر بدانید : وسترن بلاتینگ ( Western Blot) چیست؟

مزایای استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال برای درمان

آنتی بادی های مونوکلونال یکی از موفق ترین داروهای بیوتراپی هستند که در درمان بسیاری از انواع سرطان و شرایط خودایمنی مورد استفاده قرار می گیرند. ثابت شده است که ایمنی افزایش یافته و سمیت کمتر آنها در مقایسه با داروهای شیمی درمانی باعث کاهش عوارض جانبی و بهبود بقا و رفاه بیمار می شود.

موفقیت درمان های مونوکلونال در بیماری های پیچیده را می توان با ویژگی های ذاتی آنها نیز توضیح داد. آنتی بادی ها از دو ناحیه متصل شونده به آنتی ژن یکسان (Fab) و یک منطقه حفاظت شده منفرد به نام Fc (منطقه متبلور قطعه) تشکیل شده اند. در حالی که اولی مسئول مسدود کردن فعل و انفعالات پروتئینی خاص است، دومی می‌تواند پاسخ ایمنی بیماران را با درگیر کردن سلول‌های ایمنی خاص یا تحریک تولید سیگنال‌های خاصی که می‌تواند پاسخ ایمنی را تقویت یا سرکوب کند، تعدیل کند.

این خواص تعدیل کنندگی ناحیه Fc به ماهیت، فراوانی و توزیع گلیکان ها در سطح آن بستگی دارد. به همین دلیل، این پاسخ‌ها را می‌توان با مهندسی گلیکو در ناحیه Fc این مولکول‌ها تنظیم کرد، فرآیندی که اکنون به طور مکرر برای توسعه ایمنی‌درمانی‌های جدید انجام می‌شود.

درمان آنتی بادی مونوکلونال همچنین می تواند برای درمان برخی بیماری های عفونی مفید باشد. در مقایسه با آنتی بیوتیک هایی که قادر به تمایز بین باکتری های مفید و عفونی نیستند، آنتی بادی ها را می توان برای هدف قرار دادن نشانگرهای بیماری خاص بر روی سطح پاتوژن ها طراحی کرد. این ویژگی تضمین می کند که تعادل طبیعی میکروبیوم تحت تأثیر قرار نمی گیرد و خطر عود عفونت بعدی را کاهش می دهد. با خرید مواد شیمیایی آزمایشگاهی و بررسی های آزمایشگاهی میتوان به دست آورد های مفیدی دست پیدا کرد.

علاوه بر این، آنتی‌بادی‌ها ممکن است تنها گزینه مناسب در درمان بیماری‌های ویروسی باشند که با واکسیناسیون مانند HIV یا هپاتیت C قابل پیشگیری نیستند. در این موارد، آنتی‌بادی‌ها می‌توانند به عنوان عوامل خنثی‌کننده (با مسدود کردن فعل و انفعالات سلولی-ویروس) و/یا ترویج کنند.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی آنتی بادی مونوکلونال پرداخته شد. آنتی بادی های مونوکلونال به عنوان یکی از دستاوردهای مهم علم پزشکی و داروسازی شناخته شده اند. این آنتی بادی ها توسط سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری ها تولید می شوند.
لازم به ذکر است که برای استفاده از آنتی بادی مونوکلونال، دستگاه‌های آزمایشگاهی و مواد مصرفی مورد نیاز هستند. در این زمینه، شرکت آرین پژوه که به عنوان یکی از بزرگترین تامین کنندگان دستگاه‌های آزمایشگاهی و کیت های مختلف مثل کیت اندوتوکسین در ایران شناخته می‌شود، فعالیت می‌کند. شرکت آرین پژوه با داشتن تجربه و دانش فنی لازم، توانسته است بهترین محصولات را به مشتریان خود ارائه دهد. با مراجعه به وب سایت این شرکت می‌توانید با محصولات فوق العاده آن آشنا شوید و از خدمات بی نظیر آن بهره‌مند شوید.