در دنیای شگفت‌انگیز زیست‌شناسی، درک تعاملات پیچیده بین مولکول‌ها، کلید گشودن رازهای حیات محسوب می‌شود. در این میان، شناخت آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها و نقش آن‌ها در سیستم ایمنی بدن، از دیرباز مورد توجه دانشمندان بوده و تکنیک الایزا به عنوان ابزاری قدرتمند، دریچه‌ای نو به سوی این دنیای شگفت‌انگیز گشوده است. در این مقاله درباره تکنیک الایزا و انواع آن صحبت خواهیم کرد و با مزیت‌ها و معایب آن آشنا خواهیم شد.

تکنیک الایزا (ELISA) چیست؟

الایزا تکنیک سنجش پایه است که برای شناسایی و اندازه گیری آنتی بادی ها، هورمون ها، پپتیدها و پروتئین ها در خون انجام می شود.

آنتی بادی ها پروتئین های خون هستند که در پاسخ به یک آنتی ژن خاص تولید می شوند. این سنجش در صورت وجود برخی بیماری های عفونی، به بررسی وجود آنتی بادی در بدن کمک می کند.

ELISA در مقایسه با سایر سنجش‌های آنتی‌بادی متفاوت عمل می‌کند، زیرا نتایج کمی و جداسازی برهم‌کنش‌های غیر اختصاصی و اختصاصی را ارائه می‌دهد که از طریق اتصال سریال به سطوح جامد، که معمولاً یک صفحه چند چاهی پلی استایرن است، انجام می‌گردد. این تکنیک نیاز به خرید کیت آزمایشگاهی مخصوص دارد.

عنصر اصلی تکنیک الایزا

روش الایزا یک ابزار ایده آل برای طیف وسیعی از مطالعات در بسیاری از آزمایشگاه های بیولوژیکی و پزشکی است. این روش دارای ظرفیت حمل نمونه بالا، عملکرد تحلیلی قابل اعتماد و سهولت استفاده است. می توان آن را به صورت دستی انجام داد یا روی پلت فرم های اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک اجرا کرد. فناوری ELISA به پیچیدگی و همچنین انعطاف پذیری در معرف ها بستگی دارد.

با این حال، سادگی فنی الایزا مسیر نسبتاً پیچیده توسعه الایزا را کنار می‌گذارد. انتخاب مواد خام کلیدی، بهینه سازی فرمول معرف و تعریف فرآیندهای ساخت مداوم معرف ها از عوامل حیاتی در روش های الایزا هستند. در هر مرحله، ملاحظاتی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند، مبادلاتی که باید در نظر گرفته شوند، تعادلی که باید به دست آید و یافتن این تعادل در هر مرحله و همچنین در کل فرآیند طراحی به عنوان یک کل ضروری است.

همچنین مهم است که در نظر داشته باشید که هیچ ترکیب “درستی” از مواد و شرایط وجود ندارد. تعادل مناسب بستگی به نیازهای خاصی دارد که برای سیستم سنجش تعریف شده است. در نهایت، مشاهده فرآیند توسعه به عنوان یک سیستم مرتبط به هم به جای بسیاری از عوامل فردی، به ایجاد شرایط بهینه برای سنجش کمک می کند. از این منظر، تعادل سیستم را می توان به طور کلی تنظیم کرد.

یکی دیگر از آزمایش‌ها اندوتوکسین است. در کیت اندوتوکسین، از آنتی‌بادی‌های اختصاصی برای تشخیص و اتصال به اندوتوکسین استفاده می‌گردد. پس از اتصال آنتی‌بادی به اندوتوکسین، آنزیمی به آن اضافه می‌شود که رنگ یا محصول قابل اندازه‌گیری تولید می‌کند.

تست الایزا چگونه عمل می کند؟

لایزا (ELISA) مخفف Enzyme-Linked Immunosorbent Assay به معنای آزمون ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم است. همانطور که گفتیم، این تکنیک یک روش ایمونولوژیکی مبتنی بر آنزیم است که برای سنجش و تشخیص آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها با دقت و حساسیت بالا به کار می‌رود.
الایزا بر اساس تشخیص و اتصال آنتی‌ژن و آنتی‌بادی به یکدیگر عمل می‌کند. در این روش، آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی مورد نظر به سطح پلیت میکروتیتر متصل می‌شود. سپس، آنتی‌بادی یا آنتی‌ژن نشان‌دار شده با آنزیم به پلیت اضافه می‌گردد و در صورت وجود آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی مورد نظر، به آن متصل می‌شود. در نهایت، با اضافه کردن سوبسترا به پلیت، آنزیم فعال شده و رنگ یا محصول قابل اندازه‌گیری تولید می‌کند.

جالب است بدانید، مطالعه ساختمان کروموزوم‌ها و بررسی ارتباط آن‌ها با عملکرد سلول علم سیتوژنتیک نام دارد و با استفاده از محصولات سیتوژنتیک میتوان مشکلاتی در ساختار ژنتیکی افراد را پیدا کرد.

انواع الایزا

الایزا در قالب‌های مختلفی با جزئیات و ظرافت‌های خاص به کار گرفته می‌شود و هر کدام از این روش‌ها نیازمند خرید دستگاه آزمایشگاهی مخصوص است. برخی از رایج‌ترین انواع الایزا عبارتند از:

• الایزای مستقیم: در این روش، آنتی‌ژن به طور مستقیم به سطح پلیت میکروتیتر متصل می‌شود و سپس با آنتی‌بادی نشان‌دار شده انکوبه می‌شود.
• الایزای غیرمستقیم: در این روش، آنتی‌ژن به طور غیرمستقیم از طریق یک آنتی‌بادی ثانویه به سطح پلیت میکروتیتر متصل می‌شود و سپس با آنتی‌بادی نشان‌دار شده انکوبه می‌شود.
• الایزای ساندویچی: در این روش، آنتی‌ژن بین دو آنتی‌بادی که به طور جداگانه به سطح پلیت میکروتیتر متصل شده‌اند، قرار می‌گیرد.
• الایزای رقابتی: در این روش، آنتی‌ژن موجود در نمونه با آنتی‌ژن نشان‌دار شده برای اتصال به آنتی‌بادی محدودی که به سطح پلیت میکروتیتر متصل شده است، رقابت می‌کنند.

بیشتر بدانید : میکروپلیت چیست؟ انواع + کاربرد آن

مزایا و معایب آزمایش الایزا

انتخاب روش الایزا به عوامل مختلفی از جمله نوع آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی مورد نظر، دقت و حساسیت مورد نیاز، هزینه، زمان آزمایش و فروش مواد شیمیایی آزمایشگاهی بستگی دارد. در ادامه مزایا و معایب آن را ذکر می‌کنیم تا بتوانید راحتتر در مورد این موضوع تصمیم بگیرید.

مزایای الایزا

• حساسیت و دقت بالا: الایزا قادر به تشخیص مقادیر بسیار کم آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها است. به طور مثال، الایزا می‌تواند HIV را 1 در 10 میلیون سلول خونی تشخیص دهد.
• اختصاصیت بالا: الایزا می‌تواند به طور اختصاصی آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی مورد نظر را از سایر مولکول‌ها تشخیص دهد. این امر به دلیل استفاده از آنتی‌بادی‌های اختصاصی برای هر آنتی‌ژن است.
• سادگی: الایزا یک روش ساده است که می‌توان از آن برای آزمایش تعداد زیادی نمونه به طور همزمان استفاده کرد. انجام آزمایش الایزا معمولاً چند ساعت طول می‌کشد.
• هزینه مناسب: الایزا در مقایسه با سایر روش‌های تشخیصی، یک روش مقرون به صرفه است.
• قابلیت انعطاف‌پذیری: الایزا را می‌توان برای سنجش طیف گسترده‌ای از آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها در انواع نمونه‌ها، از جمله خون، سرم، ادرار، بزاق و بافت به کار برد.
• قابلیت اندازه‌گیری کمی: الایزا نه تنها می‌تواند وجود آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی را تشخیص دهد، بلکه می‌تواند مقدار آن را نیز اندازه‌گیری کند.

معایب الایزا:

• خطاهای انسانی: الایزا به مراحل مختلفی نیاز دارد که توسط انسان انجام می‌شود. این امر می‌تواند منجر به خطاهای انسانی در نتایج آزمایش شود.
• دقت محدود: در برخی موارد، الایزا ممکن است به اندازه سایر روش‌های تشخیصی دقیق نباشد.
• زمان‌بر بودن: طراحی و بهینه‌سازی آزمایش الایزا برای یک آنتی‌ژن جدید می‌تواند زمان‌بر باشد.
• هزینه تجهیزات: خرید تجهیزات و مواد لازم برای انجام آزمایش الایزا می‌تواند پرهزینه باشد.
• مشکلات تفسیر نتایج: تفسیر نتایج الایزا، به خصوص در موارد borderline، می‌تواند دشوار باشد.
• نیاز به تخصص: انجام آزمایش الایزا نیاز به دانش و تخصص دارد.

نتیجه گیری

الایزا یک تکنیک قدرتمند و کارآمد برای تشخیص و سنجش آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها است. این روش مزایای بسیاری از جمله حساسیت و دقت بالا، اختصاصیت بالا، سادگی، و هزینه مناسب دارد. با این حال، الایزا معایبی هم دارد که باید در نظر گرفته شود.

شرکت بازرگانی آرین پژوه با سابقه درخشان در زمینه تأمین تجهیزات و مواد آزمایشگاهی مانند خرید کیت اندوسیف، مفتخر است که به عنوان مرجعی قابل اعتماد در کنار مراکز معتبر پژوهشی، دانشگاهی، دانشجویان و سایر اقشار باشد. آرین پژوه، انتخابی مطمئن برای نیازهای آزمایشگاهی شما است. با محصولات آرین پژوه، آسودگی خاطر و سرعت عمل را در آزمایشگاه خود تجربه کنید.